Overblog
Editer l'article Suivre ce blog Administration + Créer mon blog
AVALI avali, a rivistablog primurosa di u spannamentu di a pruduzzioni litteraria corsa d’oghji, ma à tempu locu di baratti è di critica suciali.

Caotidianu (5)

Marceddu


 

Capitulu 4

È s’è di riti semu privi ?

 


 

  

Grand bal

 

 

ogni annu, San Larenzu ci accogli tutti in paesi. Sta mani u caldu hè affannosu. Ancu puri viaghjendu à vetri falati si pati a vampa. Par istrada, m’assalta l’idea chì u pocu chì ci ferma sempri oghji di stu spiritu cumunitariu di nanzi, si ni stà in i pratichi rituali prumossi da a Ghjesgia è in u rinascimentu di i cunfraterni corsi.

I riti nosci ancu puri ch’è no i fessimi ammintendu u sacrifiziu di Cristu, ghjovani di di più à cuncoglia a ghjenti, à lialla da riattivà l’usanzi di u locu, u tempu di una stonda. D’altrondi, sò schersi l’uccasioni, for cà l’intarri, atti à empia piazza è ghjesgia.

Oghji, ancu di grazia, si tratta di fistighjà è nisciun altru for cà mè ùn si tribbularà i ciarbeddi cù pinseri cumpagni. Or s’appronta a festa è bedda ancu, com’è di solitu.

Ogni annu, ghjuntu u deci d’aostu, in tempu di i suddioni (hè di ghjusta pà ‘ssu santu mortu arrustitu com’è una custigliola), San Larenzu, patronu di I Peri, in ghjesgia paruchjali veni unuratu in pompa magna.

Ma tuttu ùn principia po micca u deci da mani in piazza. Di fatti, a vighjilia di quiddu ghjornu, primurosi d’agrigà, di bodda paisani, piaghjinchi è statinanti, a cunfraterna di u locu è l’associu di u paesi ci ani adunitu da vighjà cantendu, raghjunendu è bivendu.

 

Deci ori di mani. Mi sò addirdanatu par istrada. Ma ùn saraghju po u solu.

I cunfrateddi aiaccini sò ghjunti avali avà. À tempu sciuti da i vitturi, vestini i sò càmisgi è torrini in ghjesgia à riugna quidd’altri cunfraterni di u circondu. Era ora chì nantu à i banchi, sbattuleghjani à più pudè bandiretti è fuglietti di prighera schjaffittendu l’aria calda. Com’è s’usu à fà in sittali uccasioni, s’hè missa in tocchisi a ghjesgia cù vasetti, fiori è frisgetti à quandu rossi à quandu ciaddi. T’hà a dismània u campanili. Cù i campani chì chjucchendu à chjucchera, s’inizia a messa : canti, predica, prigheri, canti dinò, annunciu di u prugramma di u ghjornu : prucissioni in fin di dopu meziornu, apiritivu, tombolà, grand bal di sirintina in paesi.

Si passa a messa in aligria, à mezu à visi spannati, chì mancu u trambustu natu cù a spartera di i frisgetti culuriti di u santu ùn ghjugni à ammurbà.

 

Cinqui ori di sera, mi trovu à l’ora cunvinuta. Gunfalonu di San Larenzu, tabarini rossi, turchini, viuletti, neri, croci purtati à coddu, Santu in cascia è paesi à populu fattu, s’avvia a prucissioni, suvitata in famiglia. Eppo compia ch’edd’hè l’avvinta pà i stretti di I Peri, in ghjesgia si volta. U doppiu stolu franca u purtonu sbalangatu à bedd’apposta. Da u cori, dundi si sò cullucati i cunfrateddi, s’alza un evviva à Larenzu chì introna i volti barocchi di l’edifiziu, suvitatu da un Dio vi salvi Regina pulifonicu.

A pulifunia, obligu d’ogni cirimonia. Ancu puri in i lochi dundi prima ùn si praticava. Hè un sìmbulu putenti d’idintità. Sìmbulu di un’idintità sunniata, ricustruita, nutrita da elementi ètnichi chì ci parini d’essa i più significativi di a cultura corsa. Anc’ assai, si sà chì ogni cultura viaghja in ‘ssa manera : si primura pocu è micca di ciò ch’eddi pinsarani l’etnolughi futuri, si nutrisci fendu piglia piglia da quinci è da quandi, sionti a regula comuda di u sincritisimu. Ed hè ancu più facitoghju quandu chì l’elementi à intigrà venini da a cultura stessa. Dunqua da cantu praticatu in certi uccasioni da pochi pievi, a paghjella hè torra raprisintazioni a più compita di u populu corsu.

U Diu vi Salvi Regina annuncia dinò, à tempu à u Ite missa est, brindisi è pranzu. In piazza, i cunfrateddi ani appruntatu toli longhi longhi cù tuvaglioli bianchi, vanchjeri, piatti, prisuttu affittatu, salamu, coppa, panini, buttigli di pastizzu, vinu rossu è rusatu, wiskhy, suchju d’aranciu, soda… è frappi fatti da i donni di u paesi. I traiteurs aiaccini ùn sò ancu à impatrunisciasi di ‘ssa festa paisana. Si parla mori, si salutani quiddi chì ùn s’erani ancu à veda è subitamenti, dissitati i canneddi, scoppiani i primi paghjelli…

Sò vulsutu scappà guasgi senza licinziammi chì mi vuliani trattena à fà cena. Movu in piaghja, mezu cordu, prighendu à San Larenzu di francammila da i ciandarmi. Ma contu di vultà sta sera, l’aghju imprumissa cusì pà u baddu.

 

Deci ori di sera. A pena in capu. Lacu a strada naziunali è atteppu, pianament’è bè, senza tanta fretta. L’aria hè calda, zeppa, trupicali. Ghjungu à i primi casi di u paesi è dighjà, i vitturi si sò multiplicati chì basta. Ùn cercu à capì. Hè cusì ogni annu. A vittura a lacaraghju quì. Mi tiraraghju dui passi. Più in sù, in piazza, dundi i casi guasgi si tuccariani da una banda à quidd’altra di a stretta, nascini brioni è trumbittati di clacson à quandu brevi è affannati, à quandu longhi è stizzosi, tutt’ugnunu scunvintu d’avè raghjoni è priurità, nimu si movi. A cità si hè invitata in paesi. Comu à spessu, crergu d’avè fattu a scelta bona. Fighjulgu a ghjenti chì com’è mè a si traccia voltu à u baddu o quiddi chì si ni stani in pusonu, inchjustrati daretu à u chjerchju, indiati à parcà a vittura dananzi à l’intrata di a festa o indocu. Una folla d’omini, di donni, mori ziteddi è ghjuvanotti buleghji, quandu chì d’invernu, sò schersi pà i stretti infrituliti di u paesi. Avali s’inframetti aghjenti trà mezu à i vitturi. Semu pà entra : una tola di scularu cù un paghju di carreghi ci dumandani pagamentu. U ritmu di una canzona inglesa à a moda, forsa, impiastra i quatreri à l’intornu. Eccu u baddu. I spot dani l’illusioni d’essa di ghjornu, un ghjornu artificiali è abbagliacanti, un lumu nurdincu, biancu è cutratu. A tupugraffia di u locu hè sempri a listessa : un bancu par cantu, una pista da baddà chì accampa u centru di u spaziu è à l’inghjiru, toli è carreghi di plasticcu biancu impristati da a mirria o s’edda accorri, da calchì altra cumuna di u circondu. Quindi, anni fà, supranendu pista è baddarini, c’era sempri a scena da u gruppu musicali incaricatu da l’animazioni. Oghji inveci, basta un disc jockey solu, o dui à li volti, da musicà u paesi. È cù i dj, s’hè stabilitu u regnu di i soni elettrònichi. Da i tango, passo è altru bolero (chì ùn sò ancu ad essa pruibiti), ci hè tempu pocu è micca. A sani l’amatori è si spicciani, in prima sera, di fassi calchì ghjiru è volta à u sonu numèricu di un urganettu arrighjistratu. Da luntanu, un amicu mi faci attu d’avvicinammi. Passendu in punta di pedi trà mezu à toli è carreghi chì impachjani a corti, fianchiendu a pista circendu à ùn turbà i coppii in i so slanci sticchiti, riugnu u bancu com’è un isulottu dopu à calchì naufraghju. Ùn hè stasera ch’andaraghju à baddà. D’altrondi da fammi baddà in ghjuventù, ci vulia à imbriacammi. Tutti o guasgi erami cusì : ci ni ridiani di i baddi stretti di i vichjetti è faciami i scherzi à i più ghjovani chì si ardiani à metta pedi nant’à a pista. Forsa sarà stata a vargogna, a poca pratica o u sintimu cunfusu è tuntinu chì un omu corsu, u veru, ùn badda, chì u baddu hè robba da femini… u fattu si stà chì ‘ssi festi l’aghju campati di di più arrittu, arrimbatu à u bancu di legnu, à bichjeri in manu, cà trinichendumi. Fighjulgu dinò a pista : chì cuntrastu cù i ginirazioni di prima. Baddani tutti o guasgi è si capisci chì u baddu, à tempu divertimentu, era stonda di libartà chì parmittia d’avvicinà l’altru o l’altra ch’edda fussi, in una sucità ferma à stà di murali stretta. Infini, da fammi una risata prupongu à l’amichi di pruvacci ancu no à baddà. Mi lampani certi sguardi miciaghji… aghju capitu. Da no i tempi cambiani pocu è micca. Firmaremu à mantena u bancu. Asciuvati calchì bichjeri, pruvemu à discorracila. Ci n’hè unu ancu chì metti à paghjillà. In darru. Si perdi a siconda in u fracassu di i bassi amplificati. Sò corsi à chjinassi i più anziani. A pista apparteni à a ghjuventù. Cù lumi tagliuti, musica elettrònica è altru rap, ani torru a notti in calchì discuteca di piaghja. Ci hè guai ancu à sentasi anscià. Assititi à rombu di saltarinà è in brama di trappassà limiti, si tacchieghjani à u bancu ghjuvanotti è ghjuvanetti in sudori.

 

Certi sò aghjà avvezzi à u bia. Pà uni pochi, a statina in paesi cù u so muscu di libartà hè u più beddu mumentu da lacassi siducia da l’intardettu. Quantu sarani, da quì à dui o trè ori, à piigassi in dui da rocia à più pudè tuttu quiddu liquidu inghjuttitu cù franasia ? Masci o femini, a briachina hè torra razza di ritu stituitu da sorta da a zitiddina, in una sucità chì riti suciali di passaghju ùn ci n’hè più. Tandu, i ghjovani pensu n’ani unu novu novu : si mettini à u provu è si facini ancu priculà da manifistà bè è megliu a rumpitura cù u statu di nanzi. Sò impinsiriti babbi è mammi, ma pari ch’eddi si primuressini di di più di a droga, com’è s’è l’alcol ùn era droga dinò. Hè vera chì a pulvaretta culumbiana è u cànapu indianu ghjìrani ancu puri in i nosci muntagni.

 

Mi stupisci a risistenza di i corpi : sò dui ori aghjà ch’e no semu arritti à bia è à discorra è à bia dinò. Zuffu ùn mi sentu micca zuffu ma bisogna à parta quantunqua. Dumani t’aghju mori travagliu. A festa a durarà fin’à l’alba o guasgi.

 

 


Vide grenier

 

Vide_grenier.jpg 

Un picculu affissu ciaddicciu arrampicatu à u focu di circulazioni di Mezavia ci faci sapè chì, a dumenica chì veni, ci sarà un « vide grenier ». U pezzu di carta, à tempu à l’infurmazioni utuli, ora, locu pricisu da stallà i banchi, scrittu in francesu, ci dà u nomu di l’associu urganizatori : I Zitelli de Mezzavia. Ùn mi possu impidì di pinsà chì ‘ssu mischiu stranu di corsu, tuscanu è francesu, in part’è più di l’annunci ed altri scritti da vantà manifestazioni ed altra robba di spittaculi, hè torra à bona via calchì lingua franca cumuna à tutti l’isulani, ch’eddi fussini Corsi o micca, tal’è quali ciò chì esisti à l’urali. S’antivedi à chì segnu ni sarà a lingua corsa, torra simbulu beddu cà comudu di un’identità riassunta in pochi paroli. A ghjenti di l’associu s’hè data di mani : fin’à ghjugna in casa, mi suvitani l’affissi ciaddi.

 

Eccumi dunqua in a Mezavia, a dumenica in da mani. ‘Ssa festa di l’incrochji si teni nantu à un tarrenu biotu, una puretta rossa è pulvarosa à vicinu à u Géant Casinò. D’altrondi, certi « rivindaroli » accampani u parcheghju di l’ipermarcatu. Hè sempri à bon’ora (novi ori di mani) ma u locu bruddicheghja di i passi è veni incuriusiti, di i chjachjari di i banchitteri, di i primi patti è niguziati. U più accanitu, un omu, anzianettu, cù l’ochji sperti è i ditti sgualtri, prizzieghja una piccula ninfetta in statula culor bronzu. U prezzu annunciatu da u ziteddu da daretu à u bancu ùn pari di cunvenali. M’avvicingu da senta megliu. S’inframetti a mamma di u ziteddu da pricisà da indù hè ch’edda scaturisci a statula. Calchì rigalu ghjuntu da Francia tant’anni fà da un zionu mortu da quant’hè. Pari in i cicocchi u vichjettu è intarissatu chì basta. Ma a me prisenza li metti u suspettu addossu, ch’e ùn fussi calchì cumpradori appassiunatu d’arti bistrocca. Mi fighjula in catarochju. Avali li cunveni u prezzu è paca senz’altru. Sparisci a ninfetta in un sacchetta plasticu è si lincinzieghja u cumpradori. Sarà forsa calchì anticariu, fidu è mai domu, à avvigna tutti quanti i vide greniers di Corsica da buscà l’articulu raru è priziosu, compru à trè è vindutu à quattru in una buttega di a vechja cità d’Aiacciu. Ma hè poca a racolta pà l’Indiana Jones di a duminicata, hè quant’hè aghjà ch’eddi sò stati rapiti i veri tisori, à u cumenciu di a moda. Firmà, fermani musulei di bazziculi manuffatturati compri in u Casinò à vicinu, i vistichi di a noscia sucità di l’oziu è di u frazu. D’altrondi, in ogni famiglia, più và più appuculiscini l’ughjetti, antichi, riditati di leva in purleva. Eppo, cacciatu uni pochi d’istrosi, hè spintu par bè l’anticu tichju paisanu di tena contu a robba, tutta a robba. Eppo cù ciò ch’è no cumpremu da un capu di l’annu à quidd’altru, ci saria da mantagà à vulè tena tuttu. Tirendumi dui passi trà mezu à i banchi è i linzoli sposti in terra, à guardà tutti ‘ssi baterchji di riscontru cunnisciuti, mi faci viaghjà in l’universu di a moda. Accatamassera di robba guasgi cà nova è di robba ùn ancu « vechja », di plasticu, di panni passati di moda, cughjati, CD di cantatrici impassiti, DVD d’attori musculati attimpati, scarpi di sport scumpagnati…

Ci sò ancu uni pochi chì, aduliscenti ingrandati di colpu, provani à venda i ghjuculeddi di deci anni fà, sminticati à tempu à i disegni vivi ghjappunesi chì li davani vita.

Senza facci casu è senza vulella mancu, mi riveni à gallu di menti unu di quiddi tube di l’istati.

 

Quì si cullucheghja un cuncintratu di tutta a sprissioni di u biotu di i nosci esistenzi, di a moda chì tomba a moda, di a cerca mai arresa di u novu framanti cù u sbelu di ùn essa ringard. Hè a bundenza, inveci di u bisognu, chì hà fattu spuntà ‘ssu rituali novu, u bisognu di sbrià i casi pieni à cripera di robba. Ghjovani è vechji, tutt’ugnunu si vendi u soiu pà nudd’è nienti, cacciatu chì tutti avemu avutu, avemu o avaremu i listessi incrochji è chì di fatti ùn sò da nimu.

Parò, u bisognu ci hè, in i panni ch’eddi vestini ‘ssi dui ghjuvanetti in culipìppuli (ùn fighjulani à nimu, com’è pà dì ch’edd’ani rinunciatu ad ogni scambiu umanu for cà u cuntattu cù quiddi diti chì li purghjarani calchì soldu) dannanzi à un’incirata svarniciata cù poca robba annantu, dui sacchi di coghju fralati, una camisgia cù dui bottuli, una rota di bissicletta, quattru cazzaroli fatti di negrufumu, una cullizziò di pin’s, un tricot cù u mottu « Corsica Nazione » scrittu nantu, una cullizziò di stilò bic stappati. T’ani l’ochji bassi i ghjuvanetti è si fumani una sigaretta in dui. Sarani di quì ? À sentali discorra trà eddi pianu pianu, ùn mi pari di coglia l’ansciu lucali, ma quali hè chì sà ? Di punta li passa ùn sò quanta ghjenti, nimu l’abbada. Ci facini casu pocu è micca i dui ghjuvanetti. Sò staccati, indiffarenti à ciò chì hè in anda quì, intornu à eddi.

 

Un vechju Àrabu in u bancu accantu, hà visticatu un paghju di scarpi. I fighjula, l’asamineghja, i tucchichjeghja, i sponi, chjachjereghji cù a donna pusata, cheri pà u prezzu, movi in altrò. Và è piscia in calchì cantu contr’à una suvara scurticata. A donna chì vendi si ni ridi è dici ad altu : « ahè, sò com’è l’animali QUISSI QUÌ, ind’eddi si trovani, facini ! Mì u puzzicheghju, avà affacca dinò ! ». Volta l’Àrabu dunqua, torra à inchiitassi di a qualità di i scarpi. U numaru ? poca primura ! À l’ochju parini d’essa à a misura. Sò guasgi cà novi i scarpi, u restu hè di poca primura. T’hà a faccia spannata a donna, li rigala ancu un sacchitteddu da metta a so incetta à l’Àrabu. In quattru è trè setti fatta a vendita. Putenza miraculosa di u soldu, magia di u cumerciu, in u frattempu di un barattu, si spigni ancu u razzisimu di a ghjenti urdinaria.

 

Vechju, novu, manuffatturatu, artighjanali, à l’oziu o à bisognu, a cunfusioni hè in ignalocu. Sbarsani i banchi in un anticoriu di rumenzula. Sò l’inghjermaturi frusti d’avè ghjuvatu à infribbà i nosci brami di pussessu è di cunsumu. Hè robba morta.

 

 

 

 

 

 

   

Strattu di rialità 4

 

 

 

Hè ora. Ora d’alluminà quiddi zucchi smurfiati è sdinticati, di travestasi, di mascarassi, l’ora di sgrunchjà i sacchetti di plasticu pà a racolta à vena, di pippetti inzuccarati, di cicculati Crunch è di bombò Haribo.

Hè cusì oramai ch’è vo circheti di alluntanacci da i vosci andati cutidiani, siccomu t’emu a voglia di vena à visitavvi, à tribulavvi ! A diciani i foli, tempi di una volta. Ma ‘ssa volta quì hè sparita par bè. È u tempu…

 

O via o via o Sant’Andria !

Andeti à u cassitonu

À piglià u canistronu…

 

Trosti nuttulani, fracassi di biacculi è tintenni, saccacci tafunati in capu è pilaccari addossu, busgiacchi pieni, castagni è noci passi, vinu è acqua vita, meli è casgiu, fendu finta di suvità i nosci passi, à noi altri i murtulaghji.

 

Parò, ci cridarà sempri calchiadunu in a noscia putenza tistarda ? Davant’à Dracula, a streia di Bianca Nevi è l’assassinu di Scream I, II, III è IV, quali hè po chì trema ? A risa è basta. A scusa pà vestasi è sminticassi, una dopumeziurnata, di a vita vera com’edda và.

Tandu, cusì femu.

Pari pà falà l’abrucata eppuri ùn sò cà quattru ori di sera. I grisgi di nuvembri torrani ancu più pagni cà l’abitudina. U bughju di a notti piglia dighjà abbriu in i furconi di l’arburi. In u lutissamentu, in quà è dà, si vedini lumi in i casi. Sò in parapatenti i ziteddi. Babbi è mammi sò in iritardu. Ci hè u trafficu. Stasera si cinarà cù ciò chì ci hè, à l’usu di sempri : pasta cunghjilata o pizza di u camiò. Babbu batti è scumbatti da aggruppacci tutti davanti à a camerà. Mamma ci voli accumpagnà, à paracqua in manu. S’arricumandani eddi : attenti à i vitturi. Attenti à ùn inciampà indocu cù i custumi. Difesa di corra. Suneti à i catari è saluteti a ghjenti cù gherbu. Ringrazieti à tutti. A robba chì ingutuppata ùn hè,  da ghjittà. Ùn vi sciaccheti micca tuttu ‘ssu dulciumu di colpa…

À babbu li piaci mori a Sant’Andria. Dici eddu ch’edd’hè a noscia cultura è chì bisogna à tenala conta. À mè dinò mi piaci assai a Sant’Andria. Moltu più ch’edd’hè tali è quali à l’Halloween chì si faci in iscola. Ultima ricumandazioni : ùn vi scurdeti di a pricantula,

 

BONBONS OU MALEDICTION !

 

 

 

 

 

 

 


I Morti

 

 

Hè ghjuntu nuvembri cù i Santi è i Morti. I divuzioni à i difunti nosci, sempri ani tinutu un postu d’alta primura. Mi faci pinsà chì, rilighjò o micca, sarà forsa l’ultimu ritu ch’e no femu tutti o guasgi tutti, fussi in cità, fussi in paesi.

Mesi fà dighjà, à cantu di stradonu, in i piazzetti o i parcheghji di i supermarcati, si sò ammansati vasetti culuriti. Ogni annu pari ch’eddi fussini di di più à venda quiddi vasetti di crisantemi. Ad ogni uccasioni, festa di i mammi, Pasqua, festa di i Minnanni, Natali, festa di u travagliu, festa di ùn sò chini, cù fiori, crucetti, castagni arrustiti, zini, incrochji qualunqui o mughettu, spuntani i banchi di i rivindaroli amatori. Dilittanti ùn sò quissi. S’eddi stani l’ori è l’ori in aspittativu, hè da buscassi calchì soldu utuli utuli da sbuccacci fin’à l’ultima di u mesi. À spessu da daretu à i banchi, ùn sarani disuccupati, inveci travagliadori, mammi di famiglia, custretti à multiplicà i stanti. Ancu quì l’avemu i working poors.

 

Infini, pari chì oghji ùn ci fussini mai cà dui razzi di ghjenti à riminassi par istrada : quiddi chì vendini fiori è quiddi chì sò à cumpralli.

È s’inizia tandu u trafficu di i vasetti, candeli ed altra robba d’articuli murtuarii buleghji à a spesa pà a sittimana. L’usi tradiziunali sò sustituiti cun altri usanzi chì à longu andà, diventani altr’è tanti rituali, signati da u marcatu. Chì u nosciu mondu cunsumaristu cuntribuisci à mircificà qualvoglia razza di ritu, cavenduli, à pocu à pocu, u so significatu veru è urighjinariu. S’eddu ùn si pò turrà mercia, s’edd’hè irriduttibuli, tandu si devi sguassà à nomu di a mudernità contr’à l’arcaisimi.

D’altrondi, l’usu d’andà à fiurì i tombi, chì paria vechju com’è Matusalemma, di fatti s’è affaccatu in Corsica dopu à u Quaranta.

Parò, puri ch’eddu fessi ribombu à l’antichissimu cultu paganu di i manni prisenti in u Meditarraniu, puri ch’eddu cuntrastessi cù u tempu lineariu mudernu ramintenduci u tempu circulariu, ‘ssu ritu, più và più si stacca da a rilighjò catolica da turrà laicu, cumirciali ancu. Hè cusì ch’edd’hè liatu à u sviluppu dopu guerra di a prupietà in perpetua di i loti murtuarii. Un tumbinu, una cappedda, alzata da tistimunià di u statutu suciali di a famiglia, hè com’è calchì bedda vittura. Eppo i tombi, bisogna à tenali contu : trapassendu i cridenzi, sò torri i Santi u tempu di l’annu chì ci vol’à dà capu à i so pussessi funerarii, più cà pà unurà i morti, cacciatu s’eddi sò freschi. Tandu, sò invasi à ufferti. Bisogna à fà veda, ch’eddi a sapissini tutti, ch’e no semu passati, puri puri in fughjina, ma quantunqua ghjunti. Chì ghjà c’emu da primurà di un pratesu tempu chì bugaria tondu, di u ciclu cosmicu è di u ritornu sempriternu ?

 

Ormai hè cusì l’usu : u prima di nuvembri, o par pena innanzi, si và in cimiteriu da metta vasetti di crisantemi à u pedi di a tomba di famiglia. Si sà chì u ritu si faci par forza di un incrochju invistitu da calchì valori simbolicu. Quiddi fiori sò l’ughjettu rituali, custituiscini u rituali. Sò, i fiori, u mezu da cumunicà cù i morti, dicenduli ch’e no pinsemu sempri à eddi. Sò  dinò mezu da cumunicà cù i vivi. Ma mi n’avvecu chì cù a crescita di l’individualisimu è di a cusì ditta sucità di l’oziu, hè cundannata à spignasi ‘ssa festa. Sò invichjati, quiddi chì vani in cimiteriu. Aghjà, certi tombi, tralasciati, si sfraiani, ancu puri ch’eddi firmessini aredi vivi. Hè cusì chì, avvintendu u scambiamentu in andara, i cumuni, in cità almenu, ani fattu mutà u statu di i loti funerali : oghji si parla di cunceda un pezzu di cimiteriu in modu pirmanenti, duranti quindici, trenta o cinquanta anni è basta. Sarà u tempu ch’edda durarà oramai una famiglia, vogliu dì u ricordu d’avè avutu antinati nant’à a ‘ssa terra ? Al di là torrani frusteri ‘ssi morti. Mimoria cullitiva più, inveci mimorii individuali à cortu andà. U sintimu di fà parti di un ceppu ùn hè più.

Hè vera ch’eddi sò parechji à prufittà di ‘ssi pochi ghjorni di congés pà mova in week end. Eppo s’andarà quandu ci sarà tempu ed asgiu à visità i morti. Dati fissati, rispettu di i festi, ancu puri quidda di i Morti, tutti quanti ‘ss’usanzi pari ch’eddi sintissini u vichjumu. À custrizzioni suciali nimu si vò cunfurmà più, infini, à custrizzioni imposti da a cumunità. Sò passati di moda.

 

Inveci, i mascari di smorfii ch’e vecu fà a fila in paesi è sunà à u cataru da riclamà bombò è cicculati, mi facini capì chì a moda ci hè, ancu pà i riti. Halloween o Sant’Andria ? Pocu impremi in i capi fasciati di i ziteddi nosci, a cunfusioni saria a stampa di a sucità d’oghji. Ma l’Halloween amiricanu chì ci veni da mari in dà cù zucchi alluminati, strei sdinticati è ammostri di sinemà ùn dici più i pauri chì quista festa battia pà scunghjurà in i pupulazioni campagnoli intimuriti…

Diciani, i parati d’invernu, ch’è n’erami ghjunti in un tempu di bundanza cù a tumbera di u mannarinu, compii i sigheri è a racolta di i castagni ed altri frutti di u vaghjimu. Sti mossi di ghjuvanotti travistiti, baddarini, cantarini è chiranci, sprìmini a fiducia in un’avvena fatta à grati colmi è cantini pieni, è scunghjuravani a fami cù a forza di l’aiutu.

In unu slanciu listessu, a cilibrazioni carnavalesca pruclamava ad altu a vittoria sopr’à u sgiò invernu chì s’era vulsutu vedalu scunfittu pà u sempri, à tempu à l’arrivu di a primavera nova. U tempu, duranti quisti i ghjorni, era un tempu cunsacratu : ci vulia à purificà a terra è aiutalla ad apparturì cù rituali chì incuraghjissini à crescia culturi è famigli.

 

Da quicci, tanti cosi sò mutati duranti u vintesimu seculu ! in prima locu i cridenzi rilighjosi è l’imaghjinariu chì à tutti s’impunia. Cù l’esiliu in i cità di piaghja o in cuntinenti, quantu sò i famigli ad avè tralasciatu a terra da modu di campà ? d’altrondi, in i campagni, i metudi ughjerni di pruducia ùn ci esponini più o guasgi più à l’incertezzi naturali è climatichi. I guerri ani suppilitu tant’è tanti usi paisani. A mudernizazioni di i campà hà impostu u formicà è a televisiò. U marcatu è a publicità praputenti, nighendu i fruntieri, sfracichendu ogni particularisimu, stampani in i menti ghjuvanili maghjini listessi da un capu di u mondu à quiss’altru, quidda di Babbu Natali par asempiu. Torrani listessi tutti i festi, scandati da mutivi cumirciali chì ramintà, ramentani, ancu puri mesi è mesi innanzi, i « dati assignalati » di l’almanaccu cunsumaristu.

È oghji, chì sensu t’ani i Santi è i Morti, a Sant’Andria è Carnavali cilibratu di ghjugnu ?

Hè a noscia idintità nova chì si metti in scena, chì ci dà u spechju di ciò ch’è no semu oghji… individui privi d’ogni sguardu criticu sopr’à u tempu prisenti, sopr’à l’altri è màsimu sopr’à sè, senza niscun affirmazioni di particulari idintità.

U successu di Halloween veni à porghja a stilittata fatali. È a mossa pari d’essa universali, attizzata da media è magazeni. Veni mali à francassila, moltu più chì

l’ Halloween amiricanu pari di di più ridiculu, siduttori, divertanti cà quidda festa di i tombi è di i fiori. Cù Halloween, si pensa di di più à i strei, murtulaghji, morti vivi ed altri parsunaghji vantati da u sinemà amiricanu cà à i morti stessi. Hè ancu una manera pratica è ludica di schisgià u pinseri di a morti, di a morti chì d’altrondi più nimu ni vò senta nomu, in a noscia sucità di u piaceri fattu da essa gosu aval’avà, di a ghjuventù imprumissaci in perpetuu : a morti hè cool pocu è micca. Da chì pinsacci tandu ?

Si pò capiscia ch’eddu piacissi quistu seculu, senza una cultura, senza un’identità difinita bè bè. Forsa chì ci sintaremu più libari ancu è forsa saremu da veru. Hè certa chì sò pochi oghji quiddi chì ammittariani d’essa in vita soia sottumessi à ritmi prestabiliti liati à i seculi landani.

 

Quali hè pò chì accittaria chì u passatu u ditarminessi in tuttu ?


 

Pour être informé des derniers articles, inscrivez vous :
Commentaires