Overblog
Editer l'article Suivre ce blog Administration + Créer mon blog
AVALI avali, a rivistablog primurosa di u spannamentu di a pruduzzioni litteraria corsa d’oghji, ma à tempu locu di baratti è di critica suciali.

Caotidianu (6)

Marceddu


 

Capitulu 5

Lutissamentu

 

 



 

 

 

 

 

I vicini ùn sò più cucini

 

2062-1-zombie.jpg 

semu stati invitati da i vicini. Di casa stani propiu accortu à no. Ci ani dittu di vena à fà cena. Ci cunniscimu pocu è micca. Salutà, ci salutemu quandu ci scuntremu in a stretta, un mottu d’urbanità, trè paroli vani è basta. Ma aghju dicisu d’accittà l’invitu. U maritu hè di Lille, a moglia hè Corsa, Viculaccia o di ‘ssi parti quì, s’aghju capitu bè. T’ani un figliolu.

Parò, ch’eddi fussini amichi o frusteri, l’usu novu di l’uspitalità voli chì ùn tali à setti ori di sera ùn s’affacchessi ind’è a ghjenti. Ghjugna troppu in freccia saria guasgi com’è pà infastidisciali. Troppu tardi è fà ch’eddi aspittessini, saria com’è di dì assenza di rispettu o ancu peghju, disprezzu. È scalà à l’impruvisu, mancu à pinsalla ! Hè finitu par bè u tempu chì si intria in u vicinali senza pichjà mancu. D’altrondi, i casi sò chjusi daretu à catari chì puntalli senza annunciassi ùn si pò, cù sunaria, interfonu, visiofonu è l’altru restu d’incrochji in fonu. Ma chì sarani ‘ssi pesti vargugnosi ch’è no battimu di piattà daretu à muri ?

 

Eccuci, à l’ora cunvinuta, semu impalaficcati, me moglia ed eiu davanti à u cataru d’aluminiu biancu novu novu. Sunemu. Ci dici di turrà una boci elettronica è striduleghja u cataru chì si sbalanga. Ghjunti nantu à zogliu di casa, semu sgumintati par pena. Aspittemu ch’eddi ci accunsintissini u drittu di turrà i patroni. L’accolta hè calurosa è semu rimpruvarati di essa stati in forsa fora. Ghjunti in casa, da u zogliu à u baddettu, da u curridori à in sala, bisogna à scuzzulassi i pedi nant’à tappetti parechji chì ghjacini in pianu. A ci dici nimu, ma vinaria mali assai à ùn scughjassi i scarpi. Tutti ‘ssi tappetti sò quì pà palisacci à no, chì vinimu da in fora, ch’edd’hè pulita è tinuta in simitria a casa.

È si cumencia l’avvinta, l’òspiti nosci ci voni fà veda, o piuttostu rimirà l’opara soia, sò fieri di a so dumora. Hè cusì ch’eddu s’usa à fà cù quiddi ch’è vo feti ghjugna à passassi una stonda. Màsimu quandu hè nova a casa. Si visita, ma micca com’è calchì museu parò, guasgi guasgi à l’usu mostra, a tistimunianza di ciò ch’eddi sò quiddi chì ci stani, à u veru fondu. Chì l’abitazioni oghji, cù mubiglia, ughjetti, mascini, dicori, dici a parsunalità noscia, palesa a maghjina favurela ch’è no circhemu di lacà impressu in l’ochji altrui.

Un museu forsa nò. Una mostra podarsi. Un magazenu sì. Chì a prisenza di tutti quiddi mobuli nurmalizati chì basta, fatti di sigatura cumprissata, vinduti à pezzi, da muntà da par sè, di di più cà spechju di i nosci gusti estètichi, sò tistimonii di a rialità ecunomica è culturali di un’epica. Qual’hè chì ùn l’hà in casa soia ‘ssi mobuli di cataloghi, toli, letti, bibliutechi, armarii, prestu compri, prestu muntati, prestu ghjittati ?

L’apiritivu veni à taglià u filu di u me pinsamentu :

 

-        Biiti un calcuseddu, tastareti po quistu u muscatu ! 

 

Capiscu chì oghji, ogni scelta dicurativa, ogni urnamentu casanu, ùn veni più impostu da mudelli di classa, da cumunità culturali. Bensì sò affibbiati à a dumanda è à l’ufferta, via à u marcatu. Semu mai cà i frutti di a cultura chì c’impasta. Ed oghji, quidda cultura hè cunsumarista.

Avali mi n’avvidiu. Erani forsa i lumi crudi è u muscatu à avemmila fatta capì. Ùn eru micca in i vicini, in una casa bedda cà particulari, in un dicoru unicu. Eru in una sala chì assumiglià, s’era pussutu assumiglià à tutti quidd’altri sali, quì, in i casi di A Piraccia, in Aiacciu, in Francia è ancu forsa in u mondu cusì dittu sviluppatu. I vasetti, i quatri, i carreghi, a tola, i carrigoni… diciani chì leia cù u passatu oramai ùn ci n’era più è chì ùn si ni vulia più. Inveci, si pratindia à riugna quiddu gustu anonimu ed universali. Tuttu era novu framanti, senza inzecchi, colpi, tarrulu, vissutu, storia, cumpostu cù l’estetica a più cuntempurania.

Vittimi semu di a tirannia di i catàloghi è di l’emissioni di dicurazioni nurmativi. Rindimu un cultu à l’incrochji, tutti quanti ughjetti nicissarii pocu è micca, chì altru cà aiutacci à figurà ùn sò.

Inveci hè u marcatu, aiutatu da u marketing, chì cunnosci i gusti nosci è avvia cusì i scelti di i cunsumadori sionti a voglia di cumparì. È u marcatu ùn s’adrizza più à un gruppu, una cumunità è basta, u marcatu ci parla à no, à a siconda parsona, ci alliscia è ci imbavuchjeghja.

Muri tinti di culor talpa o besgiu, da rispittà a « tendance » sughjirita da i rivisti, tindini assurtiti, a tappetta arancia fatta à mutivi giumetrichi, una giraffa è un alifanti d’ebena lucica nantu à un parastaghju IKEA, in quà è dà candeli accesi, picculi statuli etnichi, à quandu di legnu, in plasticcu u più à spessu, made in China o in Indunesia, i cloni smurfiati di calchì tisoru di l’arti buddista, sposti nantu à cridenzi è bibliutechi compri ind’è Casà, Dénicheur, But, Conforamà, La Redoute…

 

-        Aiò, si magna !

 

A mamma chjama u figliolu chì si ni fala, strascinendu i pedi, da in pianu è tutti ci arrizzemu da turrà à  pusà in tola di salottu… Nudda  manca : a tuvaglia ciadda affiurata di rossu cù i so tuvaglioli, i beddi piatti di a purcilanosa bianca immaculata, i pusati inarghjintati, i bichjeri, u minori è u maiori, vinu biancu è vinu rossu di u lucali… una tola di festa.

Sta sera, « saumon en croûte ». Pari calchì pesciu fattu in pan di Spagna. È fà, è brega, è discorri, imparemu ch’edd’hè salmonu cunghjilatu compru ind’è Thiriet. Hè più prestu fatta, chì u pesciu ùn lu socu micca scucinà, tempu ùn aghju. Si parla, si parla, si rinfresca u pesciu. Senz’altru,  a donna di casa mi caccia u piattu, si spiccia versu a cucina. Dopu à un attimu, un chjoccu di sunnetta m’annuncia ch’edd’hè statu microundatu l’animala. Da in cucina ci venini à tempu  sgargugliulimi buddenti. Volta u piattu, fumichendu, u salmonu papparu in a so crosta.

 

- N’aghju apprufittatu pà fà u caffè.

 

U ghjuvanottu, Sebastianu, chì ùn hà lintatu una parola di u ripastu, hè dighjà cuddatu i scali à dui à dui, si sbatti una porta, stemu bassi. Da insù, falani tramurtiti, scucculi è trizinimi di calchì ghjocu video. Si ripiglia à parlà.

 

-        Sò miraculi, ancu puri quandu t’emu la ghjenti in casa, dici u babbu.

 

 Si scusa a mamma. Chì sò cusì l’aduliscenti d’oghji. Cuntenti, mai sò cuntenti. Li si dà tuttu ciò ch’eddi bramini è più.

 

-        A vedi comu ti ringraziani. Iè, ma s’edda mi lacava fà, dui sciambuloni mì ! Ma ùn si poni più tuccà i ziteddi. In tempi mei... T’hà tuttu Sébastien : A tv, l’urdinatori cù internet in istanza, u telefuninu. Chì paghemu noi. Trapassa i limiti di u forfait, è semu no à pagà ! Si bii, si magna ad ogni ora, mai unu ringraziu. Ingratitudina è disdegnu. Eccu i ghjovani d’avali !

 

Da taglialla à l’accorta chì semu ancu scumudati di veda affaccà à gallu affari di casa, dicu ciò chì si dici sempri in si tali uccasioni :

 

-        Hè ghjovanu, hè l’ità cusì, passarà.

 

Mancu ci crergu.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Ciber ghjuventù

 

 

 

Sabatu dopu meziornu. Piuvicineghja. Voltu in vittura di una visita à Martinu è Ghjasippina è vecu à Sebastianu, u figliolu di i nosci vicini, chì avvigni, solu sulettu, par istrada, incapuccinatu, capu ghjimbu, à telefuninu in manu. Mi piantu. Andarà in calchì locu, simmai u possu purtà... Innò, chì à l’arrestu di u carru scularu, l’aspettani i cumpagni. Una risetta furzata ed eccu chì movi dinò. Sebastianu, sarà forsa u solu di i ghjovani di u circondu à tuccassila à pedi. Quidd’altri ùn vani più in docu senza u scooter, a mottò o ancu u quad. Ghjuntu u marcuri, in sabatu è dumenica, via quandu scola ùn ci hè, facini u passu è u veni à frombuli battenti da u poghju fin’à a naziunali, a si cumpetini pà sapè qual’hè chì ghjugni u prima forsa, o da biffà i faccendi di i maiori chì facini a corsa fin’à in Aiacciu ? or dunqua, l’avvezzu di movasi in virsioni muturizata cumencia beddu prestu. Ùn vani in altrò. È chì intaressu t’avariani d’andà in cità, s’edd’ùn hè da cunsumà ? Soldi da spenda ùn ani tantu. D’altrondi, à contu soiu ci vani abbastanza suventi in tempu di scola. In sittimana, pà quiddi chì vani in liceu, si ferma u carru à a gara stradali d’Aiacciu dund’eddu veni à ricutali a sera. Cù l’ori ch’eddi t’ani è u spartitempu ziffu, sò schersi i stondi da avvigna in cità.  Eppo Aiacciu ? Vechji palazzi rifatti di pocu è HLM schifinosi, un carrughju pidonu, unu stolu di monta seghi, Àrabi troppu, vitrini è magazeni à buzeffu cù robba cara chì basta, locu di noia : « Ajaccio, c’est trop goffu ! ».

 

Ma ùn andeti à creda ch’edda si palisessi cù ‘ssi paroli calchì discorsu sopr’à l’alterità soia. S’eddi stani in campagna, ùn sò è mai sarani campagnoli.  Ci pensani mancu. Ancu di grazia, ancu puri à ‘ssi ziteddi di A Piraccia li accadi di spassighjà in a machja, piattendusi è chjamendusi cù i teleffunini da ritruvassi. Ma ani fattu soiu u linguaghju citadinescu : a lingua ch’eddi parlani, i panni ch’eddi vestini, i sonnii ch’eddi facini, sò, venini è guardani voltu l’altrò.

Voltu i pirifirii francesi o amiricani ch’eddi fussini, i clip video di R’N’B è i tinuti spurtivi cù capuccini ed altri survêtements leni leni, da masci è da femini, l’emissioni di a telerealità cù blujeans nantu à i paffi è tricot culor spampillulenti è bianchi è adirenti ; versu u mitu ammansatu, ricundiziunatu di u rivuluziunariu aduliscenti à l’usu Guevara cù treilli è mendels (o sarà calchì moda nata cù i cunfarenzi di i clandistini nuttambuli ?)… s’e mittiu à parlà da suciòlogu, diciariu ch’edd’hè « un signe de reconnaissance à fort contenu identitaire ». Ma qualessu po u cuntinutu ?

 

Compiu di corra, si cuncoglini quì. Ci poni stà ancu fin’à bughju, fin’à dui o trè ori di mani. Intantu, à stà in casa li dà a noia. Sò à l’oziu, un oziu spavintevuli è senza sbocchi.

À ‘ssi ghjovani li piaci à stà trà eddi. Hè cusì a più bedda manera ch’eddi t’ani di upponasi, di cuntistà l’ordini suciali stabilitu da l’adulti. Aspittendu d’essa ingrandati abbastanza da piglià i stradi fatti è beddi andatoghji di u cunfurmisimu glubali. Intantu, ani dicisu di campà in u spaziu soiu, un mondu numericu chì cresci ogni ghjornu di più. Capi calati, scaccaneghjani di sottu, fendu ch’eddi corghini i diti par annantu à a piccula tastera di i teleffunini.

PSP, Nitendo DS, MP3 (MP4), urdinatori, internet, Facebook, chat, MSN… sò capaci i ghjovani à smariscia di colpu, à l’ochju à l’ochju, in calchì altrò etereu, dundi part’è più di l’adulti ùn poni andà. Un altrò chì si faci à spessu in un dulori custenti di mondi (im)pussibili : veri à u sguardu, ma chì tuccà ùn si poni tuccà di ditu. Pà i ghjovani, hè u numericu una rialità chì và cù i so pedi, un prulungamentu nicissariu più cà più di i cuscenzi, di a parola, di i bracci, di i ghjambi, nicissariu à a capiscitura di u mondu com’eddu và oghji.

 

Passani ori longhi ma longhi, di notti è di ghjornu, immersi, à cumunicà nantu à a reta da dissi tuttu, da dissi nudda è nienti cù lettari pochi è micca in unu spaziu minimu. À pocu à pocu, u virtuali, scappatu da i mascini, ribocca in l’esistenzi : ùn si parlani più, cumunicheghjani è basta, senza gherbu, passioni nè calori…

A sottumissioni è l’accittazioni di u prutuccollu impostu hè statu integratu à l’affini da i ginirazioni novi. A mascina, o inveci a so manera di travaglià, freta, di compassioni priva, in cerca di u modu u più veloci, u più effettivu, influenza l’andaturi nosci, l’interazioni trà cristiani.

 

Tandu, ch’eddi fussini campagnoli o citadini, sò anzi tuttu figlioli di a « cibercultura ». Tutti quanti, da a so nascita in quà, sò avvezzi à i baratti in cuntinuu cù a mascina.  Inturniati à screni stretti o larghi, sò stati insignati (addistrati) à rispittà (ubidì) à l’ingiunzioni (ordini) di a mascina. Viaghja l’urdinatori sionti un prutuccollu. Pinsamenti, stintu, cumpurtamentu umanu ùn hà l’urdinatori. L’idea di cumpassioni ùn hè scritta in docu in i soi i circuiti. Hè efficaci, pricisu è lestru, patt’è cundizioni di sottumettasi à i cumandi soi…

 

Ed eccuci à u crucivia di dui mondi : quiddu virtuali è quiddu di i nosci antichi, un universu tarranu, arradicatu troppu da ghjugna à cunfurmassi à i tecnulugii novi. D’altrondi, sò tecnichi chì parè, parini intillighjenti, fatti à bedd’apposta da la ghjenti « intillighjenta ». Cusì, l’intigrazioni à i valori di l’universu numèricu ùn si stacca da un razzìsimu di l’intillighjenza. Pà i ginirazioni d’avali, ùn sarani più l’anni à fà l’imbicilità di i vechji, ma màsimu a poca pràtica in i faccendi numèrichi. È quistu embiu trasandatu di raziunalità rimunerativa dundi si ghjacci cuntribuisci à scantà i disadattati, à cunduciasi voltu u più beddu di i mondi novi…

 I vechji, si sà, ùn ci capiscini un’acca. Forsa. Forsa sarani troppu fieri da sottumettasi à i prescrizzioni è a l’ideulugia numerica. Sò avvezzi eddi cù a parola chì dici, cù l’ochju chì fighjula, cù a mani chì tocca a mani, atta à umanizà u mondu. Ma comu capisciala quissa, quandu chì oramai à bona via tutti i nosci rilazioni trà umani altru cà medianti organi elettronichi ùn si facini ?

Sti ghjovani, i nosci figlioli è fà è fà pari ch’eddi ùn capiscissini più u parchì di i nosci esistenzi, u parchì di l’avvezzi nosci, di a noscia arcàica manera di pinsà.

 

 

 

 

 

 

 

 

Strattu di rialità 5

 

Semu fidi. Ci piaci à batta in listessi lochi, listessi magazeni. A sapemu ind'eddi sò a carta pà i cabinetti, u pruduttu da pulì i vetri, u sciroppu à l'ammenta. È ci arreca cusì razza di cuntintezza stu sapè, di cirtezza ancu. U supermarcatu, u nosciu, u cunniscimu à menti. Ci viaghjemu à pratica avali. Semu lestri, efficaci, spinsirati. Da eddu à no, sò nati sintimi strani, chì ci leiani. In 'ssu locu vutatu à l'amori di sè stessu è di l'ughjettu, chì nimu vinissi à turbacci in a cuntimplazioni di i nosci esistenzi vani. Chì tandu...

 

Una fila, longa, chì s'allonga dinò. Una cascia automatica, chì venini di mettala aval'avà, senza più nimu da falla viaghjà, da insignavvi comu… Dui vichjetti. Erani avvezzi à raghjunà cù a cascera quand'eddi faciani scorra l’articuli nantu à a tappetta miccanica. Ma oghji, troppu ghjenti troppu. Ani vulsutu passà quì. Pruvà i casci novi. Purtroppu a sani. Pari à veru chì ci fussi calchì maganza in sti mascini elettrònichi, calchì gattivera piatta. S'allonga u stolu. U vechju parla ad altu, in corsu. Dundi hè chì si sponi a robba, cristacciu ! A vechja fighjula da dritta è da manca, cù l'ochji chì cherini. Da daretu, quiddi in a fila, soffiani, ridini, guardani in catarochju, si lagnani chì s'hà da stà quì trè ori, chì  tutta manera i vechji ùn capiscini nudda è nienti, mai, chì bisogna à passà à quidd'altri casci quandu ùn si sà comu fà. Ma i dui vichjetti, mai ch'edda fussi à porghjali succorsu. Da traghjali da 'ssa scundesa, infini s'affacca una donna di magazenu. Salutu micca, mottu ancu menu. Sminguleghja edda da a narbosa. T'hà u sguardu siveru di chì spacinzieghja. U tonu hè arganti, guasgi guasgi agressivu. Attacca à sfrancisà : ci hè tuttu scrittu, basta à suvità ordini è cumandi di i screni. L'impiigata, chì di pidagugia ni sà altr’assai, in una cappiamanata faci passà tutta a spesa davanti à u scanner, pichja da quinci è da quandi nantu à u screnu è dumandi à i vechji comu contani di pagà. Carta di pagamentu ùn ani eddi. In a fila, si ridi, si rozza, si zampitteghja. Da un purtamuneta fralatu di coghju, a dunnuchja ni cava un paghju di biglietti piigati è ripiigati chì s'intestani à ùn vulè entra in cori à quidda mascina istrosa. Si ridi, si soffia. U vichjettu ricuti i sacchi i più grossi, i più pisivi è si ni vani, fughjini guasgi, à passi corti è lestri, u capu ghjimbu. À a cascia automatica, a banda impacenta è disciplinata di i cunsumadori ripiglia u so andatu rigularu. Dighjà, di i dui vechji, mancu più si n'invenini eddi.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 


 

Nutizii di u passatu

 

 

À spessu accadi ch’e mi tiressi dui passi in u poghju. Mai faltu, quand’e pigliu a strada chì bassieghja, d’arreghjami à raghjunammila cù Martinu è Ghjasippina. Tandu, quiddi ch’e scontru, eiu à pedi, eddi in vittura, mi fighjulani è m’intargani, quant’è ch’eddi vulissini sapè ciò ch’e scumbattu quì. Sò incapaci à cunnosciami. Mi ricusani l’attu. Hè vera chì quand’e i scontru, di regula, sò pusatu anch’eiu, altr’è tantu à eddi daretu à u chjerchju. Tandu, di fatti, ùn salutani micca à mè, salutani a vittura è basta, attu d’adurazioni servili à u metallu. Dunqua, vocu ind’è Martinu è Ghjasippina à ricuta nutizii di u passatu.

 

Hè paisanu Martinu. Hè natu nantu à sta terra è fin ad ora hè campatu di sta terra. Ni sà più cà più di a vita di prima in a vaddi. È quand’e francu u mutali di a so casa, minuredda à pettu à i casi novi di u vicinali, t’aghju in capu maghjini di banchitteddi è di focu albitrinu sciuppichenti à ora di veghja. Ma l’illusioni poca dura. Quì dinò, a televisiò s’hè impatrunita tempu è spaziu. Hè riisciuta à impona u so cumandu urariu è a so boci unifurmatrici : sett’ori di sera, u teleghjurnali righjunali, a meteò eppo quiddi di u feuilleton. Ci andareti vo tandu à falla anscià a vichjetta : mancu più una parola, mancu più. Guasgi ch’edda ci caccessi fora di salottu. Quand’e vecu ‘ssu visu sculpitu in a cera, ‘ssu fronti inzicculatu, mi volta in menti i ricordi di a puvaretta di minnanna. Anch’edda a fighjulava a televisiò, senza capì troppu d’altrondi l’andatura di u mondu chì li sfilava davant’à l’ochji, pigliendu i paesi pà certi fatti (i donni nudi, i sculifatti com’edda dicia, chì ùn truvarani à nimu pà maritalli…), cù u visu listessu chì sprima ùn sprimìa mai cà unu sintimu : rassignassi à viva.

Ma nanzi ch’edda principiessi a messa catòdica, com’è sempri, oramai ch’e sò praticu in casa soia, si ni ridi Ghjasippina di a me passioni di struitu, di techju pà i raconti antichi, pà ciò ch’edda chjama edda l’attrazzi di i dulori è i lochi di patimentu, di schiavitù è di frustera è di morti, cosi chì à contu soiu li saria piaciuta à vedali spariscia, spiantati, à tempu ormi è ricordi. È i ricordi principiani à upprimala.

I codd’è fala in perpetuu da i monti à a piaghja, l’anchi aggrunchjati di stanchezza è chì mettini avanti di vulè propiu, i pedi mucati da i scarponi, i mani intagliati, cripulati d’invernu, l’incaddi sempri, l’ugni neri, u sudori amaru, quiddu omacu di pilamu è di carri animalesca chì cacciavvi da ‘ddossu ùn si pò, a faccia musginata…

Eccu tuttu ciò chì spunta viulentamenti da a nebbia chì l’infasciula a menti. U bè mai, sempri u mali.

 

Eiu chì eru cusì scunvintu, mi faci sbarrulà Ghjasippina. Eppuri, mancu una volta hà da mintuvà edda l’idea di a spartera, a biddezza stupenti di i lochi, a forza di l’omini è di i donni, ma a vita bistracciata è cruda. Com’è s’è l’apparenti benistà d’oghji l’avia runzicatu a mimoria, incatagnati in calchì rivigliula di ciarbedda i gioii passati, fin’à scalzalli. Ed eiu, chì sò natu dirdàgnulu da cunnoscia quidda vita, mi veni nant’à i labbri, buleghju cù u sudori aspru di i sgubberi, u dolci meli di l’armunia trà l’omini di quì chì pruspiravani in u rispettu di u so essa fondu.

 

Figliola di pastori, puri l’idea di tena un paghju di forvici, d’appiccà à u muru una falci, di spona in parastaghju una sporta, li pari tuntina. Hè vera ancu, ch’edda pridicheghja un puntu di vista stranu à tempu à cuncizzioni storichi urighjinali : sughjirisci edda chì ci vurria à mandà à caternu tuttu u « mali » prisenti in a noscia a storia, i guerri (u 14, u 40, l’Induscina, l’Algiria…), i sdirineri cuntinui, i partenzi… via, a vita di prima. Forsa chì ùn ci saria cà u « bè » di Napuliò da ritena è da ludà, par forza di l’Imperu è di a rinòmina ch’eddu hà acquistatu à a Corsica. Mancu à dilla, ‘ssu parè strettu strettu ùn hè quiddu di Martinu, nemmancu quiddu di i Corsi parechji chì comprani l’album colmi à ritratti di a mimoria in neru è biancu.

 

Infini, eccu chì a canzona di u feuilleton si faci senta. A sapemu chì ci tocca à sbarà u locu. Andemu in cucina. Par aria ci hè muscu di suffrittu. Martinu agguanta a buttiglia è mi dumanda s’e mi sciaccariu un pastizzu. Dicu di nò. L’apiritivu ùn dura. Mi dici eddu di vultà dumani in freccia. Mi ni cuntorgu accumpagnatu da i boci crispini di a televisiò.

 

Luntanu di a casa, trapassendu l’ortu, arrimbata à u muru di ricintu, una rimessa fatta d’appicci, di prulungamenti, di mattoni sparichjati. Muri nudi è brutti. Un’acqua di tettu è basta, chì laca passà a luci di u ghjornu è forsa l’altru restu. Porta ? micca. Eccu u hangar com’eddu dici Martinu è l’hà fattu da par eddu. Hè ciò ch’eddu mi vulia fà veda stamani.

L’assenza di porta laca ch’eddu si svilessi tutta so ricchezza  : pezzi di motoculteurs, ammurtizzatori di vittura, una botti chjirchjata, dui o trè tinneddi, un lambiccu rosu da a rùghjina, unu stacciu sfundatu, un frigò altu è largu, vechji chjappazzoli di sala di bagnu, una racolta stupenta di viti, di bulò, di chjodi (« babbu cugliva è addrizzava tutti i chjodi ! »), ampulli, luminarii vechji, prisi ed altru matiriali elettricu, cosi di tutti i mammi è di tutti i razzi chì ani avutu una funzioni pricisa è chì ghjuvarani dinò un ghjornu, assicura Martinu.

Quiddu hangar li faci ancu da alloghju uccasiunali, unu rifughju quandu chì Ghjasippina guarda a SO televisiò, o ch’edda si ni vulissi caccià cù u mondu sanu.

Quì s’hà fattu eddu unu stuvigliamu parsunali cù l’attrazzi è i farri di prima, è ancu d’avali, chì ghjittà ùn ghjetta nudda Martinu chì saria un piccatu murtali. Cù u pocu si faci l’assai. Mittimu ch’è no fussimi in dumenica è chì mi pigliessi u tichju di lavurà u me ortu ; mittimu ch’eddu caschessi in panna u motocultori, hè sicuru ch’eddu t’hà ciò chì l’accorri da riparallu ed hè accaduta aghjà. Logica chì parà ùn si pò. Ancu s’è a tintazioni muderna mi faci pinsà ch’edd’hè sempri più faciuli à cumpranni un antru. Ma ch’edda ni fussi à ghjittà calcosa nanzi. I maiori accantavani tuttu, i bascheri, i carri sgangarati, i vechji vitturi ch’eddi lacavani in calchì fondu di tarrenu. Ma à mè ci hè Ghjasippina chì mi litica è i vicini chì mi fighjulani in catarochju… Hè vera chì ‘ssu pocu chì ferma di u spiritu anticu sempri prontu ad attarzà, di ‘ssa rilighjò di a cunsirvazioni, caghjoni à i mancanzi di i seculi passati, oghji hè vista mali è à li volti ancu presa com’è calchì cumpurtamentu for di nurmalità, guasgi cà assuciali. Sarà chì palisendu è ‘ssendu fidu cusì à i so radichi paisani, Martinu scumudessi l’ordini novu chì cerca di stabilìsciasi ?

 

In un catagnu scuru, appiccatu à a rughjina di un uncinu anticu, un pantalonu in viddutu tarrazzosu, una ghjacchetta bleu de chine manichi longhi, com’è quidda di i paisani ch’aghju cunnisciutu eiu è un jockey, i baretti di prima, prima ch’edda scalessi a moda di l’american cap. À vicinu, à u pedi di una carrigaccia spanzata, un paghju di scarpi grossi stacchittati.

 

-        Sò da l’ortu, mi dici eddu.

 

U so pegnu particulari à Martinu, hè l’ortu. Una passioni vera ancu, ch’eddu mi spieca par forza di un bisognu com’è di dì carnali, fìsicu di tuccà a terra.

 

  - Senza andà à veda l’ortu, ùn possu stà. Moltu più ch’eddi sò cari chì basta i ligumi oghji. Aghju coltu l’ultimi pumati, i fasgioli è i zucchi pà i primi suppi di l’invernu.

 

Ma u travagliu ùn si pianta quì. Martinu hà dighjà tagliatu i canni chì ani da ghjuvà da palà i piantazioni à vena, dighjà hà vangatu i so lenzi, nanzi ch’eddu l’assuvessi è punissi cioddi è fasgiolu. Par cantu di chjosu, ci hè una mora di casci inciadditi di i fichi.

Mancu Ghjasippina si ni stà à vacari. Sittembri, u si passa edda in i vapori atturcinati di i ligumi sbudditi è di i pumati cunsumati da fà salzi è cunservi. Senza cuntà i diceni di vasitteddi di cunfittura. Ci sò ancu quiddi buccali da i brignò, uva bianca, uva secca missi à l’amoglia in l’acquavita di A Piraccia.

 

È Martinu mi parla di a vignetta arrampicata à i fili trà dui piottuli chì prestu spugliata ci vurrà à putalla. Mi insignarà, s’edda mi pari. È u puvarettu di u babbu ad avella posta.

Fidi sò i gesti, sempri, i listessi culturi, à u stessu mumentu di l’annu, in una granitula senza capu, for di tempu. U fighjulgu eiu è capiscu chì hè sta terra à porghjali com’è di dì una raghjò da essa, razza di pienezza, com’è s’è l’eternità fussi in i gioii i più cumuni, ammanita.

 

Da l’altra banda, da daretu à u muru di u ricintu, ci n’hè unu chì ci cannuchjuleghja. In u soiu u sguardu ci sò curiusità è disprezzu buleghji. Appena si n’avvedi eddu chì l’emu avvintatu, dighjà ghjira u capu è à passi larghi, s’aggronda daretu à a sepia alta di cipressu chì piatta part’è più di a vista.

 

-        Avà ci devi ascultà, dici Martinu, ma capì ùn capisci nudda è nienti, ùn hè micca di quì.

 

Hè un vicinu di casa, quiddu chì vulia chì Martinu tagliessi a fica maiori vicinu à a sarrenda.

 

-        A fica posta da babbu, ti rendi contu.

 

« Eiu aghju pacatu caru abbastanza da avellu ‘ssu tarrenu, anch’eiu t’aghju u drittu à veda a me punta di mari eiu ». Eccu ciò ch’edd’avia dittu u vicinu di casa.

 

Erani dui mondi, chì viniani ghjustu ghjustu di scuntrassi è aghjà s’intuppavani, cù pussibilità varun di capisciasi, d’accittassi : prumittia d’essa longa a lita. Almenu fintantu à tirassi l’anca Martinu.

 

Da tandu in po, ùn s’erani parlati più. È di fatti, mentri ch’è no ci calavami nantu à una panca in piazzetta, poti induvinà, luntanu, guasgi cà irreali, i cuntursioni di u Meditarraniu, versu l’Isuledda, cunfusu cù u celi.

 

-        A casa, avia avutu eddu à falla in altrò. Mancarani po i lochi beddi in Corsica. Quì, sta terra, hè quidda di i me antichi, mi dissi Martinu.

 

Cù una boci priva d’ogni traccia di rabbia, appuntiddava u discorsu soiu cù parechji « ahè ! », com’è s’eddu ùn a li facia à capì i caghjoni fondi di l’ira di u vicinu. Ma mai a lacaria vinta.

 

 

 

Strattu di rialità 6

 

 

 

Chì voli fà ? A vita hè cusì oramai. Avia parlatu Ghjasippina, accumpagnendumi fin’à u cataru, avà ch’edd’era compiu u feuilleton. Ch’avariu pussutu aghjustà ? Chì cusì ùn pudia andà ? Chì cusì ùn duvaria andà ? Chì cù tutti, bastaria à vulella, ci sariami ghjunti à falla mutà in versu bonu, beddu è umanu a vita.

 

T’aviu a boci cutrata in cannedda. In pochi paroli, Ghjasippina avia dittu tuttu. Vinia edda di riassuma u libru ch’e battiu di scriva à dura pena. Sò statu bassu…

Zuppichendu è bè, si ni vultò pà u chjassu, trà l’arbiglia, à riugna u so postu à veghja.

 

Al di là di a terra, in u luntanu di i celi acciaghji, un’ aviò s’ingulfò in a piena di i nivuli chì stanghittavani l’urizonti, da culandi, dundi u soli, da quì à pocu, andaria, laziosu, à compia u so andà in i culori ocri di l’imbrunì. Hè cusì, com’è arimani,  com’è oghji, com’è dumani, ch’eddi s’accindarani in u quartieru i lumi è ch’eddu falarà l’areghju. Tandu crisciarà u silenziu. Tandu c’inchjustraremu, com’è ritrosi pà u sempri ad ogni scontru, ad ogni scambiu. In u bughju di i casi, impiastratu à luci pàlida di i screni di vetru, i cosi andarani cù i so pedi. Una sirintina, un’antra, diserta di sguardi, vana di sintimi, chjusi in i nosci esistenzi com’è in tanti acquarii, accampati da mobuli in kit è vasetti smurfiati.

 

 

Fini

 

Pour être informé des derniers articles, inscrivez vous :
Commentaires