Uttrovi 61 in Parighji
Affaccani, à pocu à pocu, ad unu ad unu.
Avali s’accoglini dà dassi curaghju. Quantu sò à piattassi in u bughju pagnu di i stretti, fiancu à fiancu in l’ombra di i quatreri urgugliosi, ombri à buleghju à l’ombri ? Quantu sò, in pipuli, in i bocchi di u metrò ?
Chetani è aspettani. Cintunari d’Algiriani, à u mumentu datu, s’approntani à esci à luci di mondu. L’ani dicisa cusì i capi di u FLN.
Ad un trattu, i parsoni suligni, l’accultini, i stoli, s’aduniscini, da furmà un marosulu dicisu prontu à subacca vii, carrughji, cità. Tuttu u ghjornu ci hè stata l’acqua, ma avali, in prima sera, stancia. N’emu u 17 uttrovi 1961, in Parighji.
I donni, vistuti in festa, com’è ch’eddi andessini à calchì matrimoniu, sguttupani linzoli appruntati à bedda apposta.
Di pittura nera ani scrittu : “Non au couvre-feu”. À l’usu di sempri, caminani in testa i donni è i ziteddi.
I carrughji s’aluminani di milli culori. Da un capu à quidd’altru di a capitali, s’alzani i cridi magribini, i “iu iu”, cusì dicini i Francesi. Stridendu è bè, tenini criaturi à coddu : “Algérie algérienne” torra à ripeta a folla.
Senza à tricà tantu, l’ultimi cummircenti chì a s’erani addirdanata chjodini in pricipitera. Torrini toli è carreghi i caffitteri ; di tavuli è tavuletti, ani tappu porti è vitrini.
Ma a bestia vatta, pronta ad allampassi.
À a chjama di u prifettu Maurice Papon, sò cuncorsi cintunari di pulizzieri è di giandarmi. Fulmineghjani è aspettani. Sarani spiitati. In i cummissariati è i caserni, l’ani ditta franca è chjara : “Ùn riflittiti tandu. Servitivi di i fucili s’eddu ci voli. Cumbattimu i numichi di a Francia.” Tutti erani armati. Certi aviani mitraglietti.
A massa di l’omini neri hè quicci, ghjustu dananzi, abbughja u carrughju ancu di più. S’arreghja a manifistazioni, indicisa. Bulani i grenadi à gasu di i pulizzieri. Ma u ventu, di una sbuffulata complici, scaccia par aria i nivuloni bianchicci. Di issu fiascu inaspittatu, si ni facini una risata l’Algiriani.
Scioppani l’ordini di l’ufficiali. A massa currazzata è lucichenti si movi. Avali startaviddeghja a folla. Ribombani i matanghittati nantu à i scudi neri di i pulizzieri. Intronani u carrughju. Quiddi matangheddi, longhi longhi, grossi quant’è manichi di piola.
Avanzani i pulizzieri. Pianu, è po più prestu à misura, pigliendu abbriu. I scarpi grossi facini trimà a terra. Fermani in forsa i manifistanti. À l’ispinsata, tutti pigliani à l’aritrosa, ma da tanta à ch’edd’hè zeppa a folla, spargugliassi ùn poni. Si scatena u dirrusculu. Piovini i colpi. Menani à minera i pulizzieri, si libarani di a rabbia trattinuta da tantu tempu. À chì lecca lecca. Donni, ziteddi, omini ad una para.
Culpitera. Avali sparani. I pulizzieri mirizeghjani i scappattici. Ùn ni faltani unu. Nantu à u tighjatu è u stradonu, ghjacini panni, paracqui, sacchi di donni, linzoli, cristiani ferti, morti, pozzi di sanguiniccia.
Assaltati, inchjustrati da ogni parti, quantu sò à essa arristati, missi ind’è l’autobus di a R.A.T.P. è carriati senz’altru voltu u Palais des Sports è u Parc des Expositions à a Porta di Versaglia ? Quantu sarani stati quidda sera ? 6 000, 10 000. Si pò dà.
Erani ghjunti, a bracci alzati, pugni strinti, in brama di un’ avvena dignitosa è ghjusta, senza petri nè culteddi. Comu avariani pensu chì i mitraglietti li lintariani addossu una grandina d’odiu è di piombu ?
U prima culpitu, fù un ghjuvanuttonu di 14 anni.
Di nomu si chjamava Khaled.
Marceddu Jureczek